Zespół cieśni nadgarstka jako jednostka chorobowa

Mrowienie palców ręki, czasem promieniujące do okolicy barku, bóle nocne, problemy z wykonywaniem precyzyjnych czynności manualnych czy osłabiony chwyt – to mogą być objawy zespołu cieśni nadgarstka. Schorzenie często dotyka osoby, które zawodowo wykonują powtarzające się czynności, narażające rękę na przeciążenie. Należą do nich między innymi pisanie na klawiaturze, gra na instrumencie czy praca przy taśmie produkcyjnej. Zespół cieśni nadgarstka nie tylko utrudnia codzienne funkcjonowanie. Nieleczony, bywa przyczyną dolegliwości bólowych oraz dysfunkcji ręki w wyniku zaburzeń czucia i zaników mięśni. Kluczem do pozbycia się tych nieprzyjemnych dolegliwości jest właściwa diagnoza i odpowiednio dobrana metoda leczenia.

Zespół cieśni nadgarstka – przyczyny

Zespół cieśni powstaje wskutek przewlekłego ucisku tkanek miękkich (więzadła) na włókna nerwu pośrodkowego, przebiegającego przez nadgarstek, nawracających stanów zapalnych nadgarstka lub po złamaniach dalszego odcinka kości promieniowej. W wyniku zmian uciskowych dochodzi do uszkodzenia włókien nerwowych i często nieodwracalnych uszkodzeń nerwu.

Istnieją wybrane grupy zawodowe, które narażone są na powstanie zespołu cieśni nadgarstka. Są to m.in.:

• osoby pracujące przy komputerze (informatycy, sekretarki),
• muzycy,
• kolarze,
• zawodowi kierowcy,
• pracownicy fabryk, zakładów mięsnych i inne osoby wykonujące prace manualne.

Zespół cieśni nadgarstka towarzyszyć może również kobietom w ciąży, cukrzykom, alkoholikom, a także osobom otyłym, chodzącym o kulach, cierpiącym na reumatoidalne zapalenie stawów czy tym, które przebyły złamanie okolicy nadgarstka ze zrostem odłamów z przemieszczeniem. Często nie udaje się określić przyczyny zespołu cieśni nadgarstka.

Objawy zespołu cieśni nadgarstka

Pierwszy objaw zespołu cieśni nadgarstka pojawia się zazwyczaj w nocy. Jest nim drętwienie i mrowienie palców: kciuka, wskazującego, środkowego oraz części palca serdecznego. W kolejnym stadium rozwoju schorzenia, dolegliwości te nasilają się. Mogą występować nawet kilka razy w ciągu jednej nocy, a ból rozszerza się na przedramię i promieniuje do okolicy barku. Pacjenci zauważają również pogorszenie sprawności manualnej. Wykonywanie prostych czynności, takich jak pisanie, robienie makijażu, posługiwanie się sztućcami czy prowadzenie samochodu, sprawia im trudność. Wszystko za sprawą obniżenia precyzji ruchów i osłabienia chwytu. Dalsze etapy choroby to postępująca degeneracja nerwu pośrodkowego.

Leczenie zespołu cieśni nadgarstka

Lekarze wyjaśniają, że istnieje kilka metod leczenia zespołu cieśni nadgarstka.

• W początkowym stadium choroby skuteczne okazać się może odciążenie. Nieużywanie ręki dotkniętej zespołem cieśni nadgarstka w połączeniu z farmakoterapią pozwala na opóźnienie powstawania zmian uciskowych nerwu pośrodkowego.
• Alternatywą są zabiegi fizykoterapii.
• Jeżeli objawy zespołu cieśni nie ustępują, a wyniki badań dodatkowych – badania EMG, potwierdzają uszkodzenie nerwu, najlepszym wyjściem okazuje się operacja z przecięciem tkanek na wysokości nadgarstka.

Postęp medycyny sprawił, że operacyjne leczenie zespołu cieśni nadgarstka wykonywane jest w ramach tzw. Chirurgii Jednego Dnia. Oznacza to zminimalizowanie czasu trwania zabiegu i skrócenie pobytu pacjenta w placówce. W takim wypadku często stosuje się metodę endoskopową, która jest mniej inwazyjna i nie wymaga długiego okresu rekonwalescencji. Podczas zabiegu endoskopowego, lekarz dokonuje niewielkiego nacięcia na dłoniowej powierzchni nadgarstka, dlatego uszkodzenie tkanek jest zminimalizowane, a blizna goi się szybciej. Aby operacja przyniosła spodziewane i trwałe rezultaty, pacjent powinien ściśle przestrzegać wytycznych lekarza dotyczących wymaganego okresu przerwy od wykonywania różnych aktywności fizycznych, jak pisania na komputerze czy prowadzenia samochodu. Okres leczenia pooperacyjnego i rehabilitacji to 6-8 tygodni. W przypadkach zmian uciskowych po przebytych złamaniach i zapaleniach w przebiegu chorób ogólnoustrojowych, np. RZS, leczenie operacyjne jest bardziej skomplikowane i wymaga dużego doświadczenia operacyjnego.